Logo

Τι συμβαίνει όμως με τις θερμίδες; Πόσο ακριβείς είναι; Αξίζει να μετράω τις θερμίδες που αναγράφονται στις ετικέτες των τροφίμων;

Εδώ και πολλά χρόνια, διάφορα συστήματα έχουν δημιουργηθεί για τον υπολογισμό της ενέργειας που περιέχουν τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων.

Το πλέον χρησιμοποιούμενο είναι αυτό του αμερικανού χημικού Wilbur Olin Atwater, όπου κάπου στο 1899 και μετά από πολλά χρόνια προσπάθειας, κατάφερε να φτιάξει ένα σύστημα υπολογισμού της ενέργειας των τροφών, γνωστό ως Atwater system.

Η διαδικασία που ακολούθησε ο Αtwater για να δημιουργήσει αυτό το σύστημα, ήταν στην ουσία να κάψει μικρά δείγματα τροφίμων κάτω από συγκεκριμένες και ελεγχόμενες συνθήκες και στην συνέχεια να μετρήσει την θερμότητα που απελευθέρωναν. Αυτή την ενέργεια, όρισε ως συνολική ενέργεια. Έπειτα προσπάθησε να υπολογίσει την ενέργεια που χρησιμοποιεί ο οργανισμός από τα τρόφιμα, πράγμα που διαφοροποίησε το σύστημα του από τα άλλα συστήματα. Έτσι αφαίρεσαι από την συνολική ενέργεια, την ενέργεια που αποβάλλεται από τα κόπρανα και τα ούρα και όρισε την ενέργεια αυτή ως μεταβολίσιμή ενέργεια, που είναι η ενέργεια που αναγράφεται στις ετικέτες των τροφίμων.

Όρισε λοιπόν σαν σταθερές(κατά μέσο όρο) τα 4 kcal για 1 γραμμαριο υδατάνθρακα, 4 kcal για 1 γραμμάριο πρωτείνης και τα 9 kcal για ένα γραμμάριο λίπους.

Αρκετά χρόνια, πολλοί επιστήμονες αναφέρουν πως ο τρόπος με τον οποίο μετράμε τις θερμίδες είναι λάθος. Στην ουσία το πρόβλημα παρουσιάζεται στην διαφορά της καύσης που γίνεται κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες και στην καύση(πέψη) που γίνεται στον οργανισμό για να διασπάσει και να απορροφήσει τις τροφές. Από την διαδικασία της μάσησης και σε όλη τη μετακίνηση της τροφής στον πεπτικό σωλήνα, ο οργανισμός δαπανά ενέργεια η οποία δεν είναι ίδια για όλα τα τρόφιμά και δεν αναγράφεται στις ετικέτες των τροφίμων.

Ο ανεξάρτητος διατροφολόγος Geoffrey Livesey σε έρευνες που έχει πραγματοποιήσει, αποδεικνύει ότι αυτή η διαφορά στον τρόπο μέτρησης, μπορεί να είναι από 5 – 25% ανάλογα με το είδος της τροφής που καταναλώθηκε.

Για παράδειγμα, οι φυτικές ίνες είναι μία σκληρή τροφή που είναι άπεπτη από τον οργανισμό. Από τη διαδικασία της μάσησης και σε όλη την διαδικασία πέψης(ζύμωσης), ο οργανισμός δαπανά ενέργεια που δεν υπολογίζεται και μπορεί να είναι της τάξης του 25%. Ας πούμε ότι κοιτάμε τις αναγραφόμενες θερμίδες σε ένα σοκολατένιο ατομικό κέϊκ και μια μπάρα δημητριακών πλούσια σε φυτικές ίνες. Παρατηρούμε ότι σε αντιστοιχη ποσότητα τα δύο προϊόντα έχουν περίπου τις ίδιες θερμίδες. Όμως ο οργανισμός για να χωνέψει την μπάρα θα χρειαστεί περισσότερη ενέργεια,σε αντίθεση με το κέϊκ που είναι χαμηλό σε φυτικές ίνες και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά(όπως ζάχαρη), που απαιτούν πολύ μικρότερα ποσά ενέργειας για να διασπαστούν.

Ωραία!!! Μάθαμε πως ακόμα μία πληροφοριά της καθημερινότητας μας είναι λάθος. Πιστεύω όμως πως όλοι μας, είμαστε πλέον συνηθισμένοι σε τέτοιου είδους μεταχείριση.

Σίγουρα όμως, δεν πρέπει να καταστοφολογίσουμε και να σταματησουμε να κοιτάμε τις ετικέτες των τροφίμων. Οι θέρμίδες εξάκολουθουν να είναι μία χρήσιμη πληροφορία, που απ'όσο γνωρίζω δεν θα αλλάξει τρόπο μέτρησης(άμεσα τουλάχιστον).

Οι ετικέτες των τροφίμων όμως, έχουν πολύ πιο χρήσιμες πληροφορίες από τις θερμίδες. Ας δινουμε λοιπόν μεγαλύτερη έμφαση στα θρεπτικά συστατικά και τις πρόσθετες υλες(συντηρητικά, βελτιωτικά, σταθεροποιητές κ.α) που περιέχει το τρόφιμο που θα επιλέξουμε.

Συνεπώς η συμβουλή μου είναι :

Να κοιτάμε τις θερμίδες, αλλά να θυμόμαστε πως είναι υπολογισμένες κατά προσέγγιση.

Να αξιολογούμε τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει το τρόφιμο και να επιλεγουμε τρόφιμα που ευνοούν την υγεία μας.

Να είμαστε προσεκτικοί με τα πρόσθετα που περιέχονται στα τρόφιμα που καταναλώνουμε και να ενημερωνόμαστε για τον βαθμό επικινδυνότητας των συγκεκριμένων ουσιών.